“Maak seksualiteit bespreekbaar”: Karin en Marieke over hun werk als seksuologen

Seksualiteit is een belangrijk, maar vaak lastig bespreekbaar thema in de gehandicaptenzorg. Seksuologen Karin Molendijk en Marieke van der Ploeg helpen mensen met een verstandelijke beperking en professionals om dit gesprek open en veilig aan te gaan. In dit interview delen ze hun inzichten en ervaringen uit de praktijk bij Prisma.

Samen Leren en Groeien bij Prisma

Ook werken in de zorg? Word onderdeel van ons team en ontdek hoe we samen het verschil maken. Neem vandaag nog contact met ons op!

Leuk werk

Specialistische begeleiding bij seksualiteit

Marieke vertelt dat ze als seksuologen binnen Prisma gespecialiseerd zijn in alles wat met seksualiteit te maken heeft. “We ondersteunen cliënten met diverse vragen en uitdagingen en zoeken samen, en soms met hun netwerk, naar oplossingen.” “Voorbeelden?” vraagt Karin. “We helpen bijvoorbeeld cliënten die worstelen met hun verlangen naar seks of die pijn ervaren bij het vrijen of bijzondere seksuele interesses hebben. Daarnaast begeleiden we ook aandachtsfunctionarissen en begeleiders, zodat zij hun cliënten beter kunnen ondersteunen bij de meest uiteenlopende vraagstukken

“Karin en ik besteden veel aandacht aan een gezonde seksuele ontwikkeling.” vertelt Marieke. “Het is een fundamenteel mensenrecht. Een prettige en veilige seksualiteitsbeleving draagt bij aan de kwaliteit van leven. Iedereen heeft recht op goede seksuele gezondheid. Inclusief informatie, voorlichting en respect voor het eigen lichaam.”

Karin benadrukt de visie van Prisma: “Seksualiteit hoort bij het leven en draagt bij aan de kwaliteit van bestaan. We wensen ieder mens gezonde, veilige en fijne seks, maar voor onze cliënten is dat niet altijd vanzelfsprekend. Grensoverschrijding komt regelmatig voor, waardoor extra aandacht en begeleiding nodig is.”

Taboes en misverstanden

Marieke merkt op dat een veelvoorkomend misverstand is dat bewoners geen seksualiteit zouden hebben. “We horen vaak: ‘onze bewoner heeft dat niet’ of ‘laten we dit thema niet ‘aanwakkeren’, want wie weet wat ervan komt.’ Ook spelen de normen en waarden van professionals soms een rol. Daar willen we hen ook graag bij helpen” Karin: “Juist door seksualiteit bespreekbaar te maken, leren mensen beter wat ze fijn vinden, hoe ze hierover kunnen praten en hoe ze rekening houden met anderen. Het gaat ook over solo ontdekken, genieten van je lijf en zelfvertrouwen ontwikkelen.”

Begeleiding die écht verschil maakt

Marieke vertelt over een jongeman die bekend was met het vertonen van seksueel grensoverschrijdend gedrag. “Alle vormen van lichamelijk contact werden bij hem vermeden, zelfs een boks of een troostende arm. Mede dankzij behandeling, steun uit zijn netwerk en open gesprekken over gezonde seksualiteit en lichaamsbewustzijn, konden we stap voor stap werken aan normalere omgangsvormen.” Karin deelt een ander sprekend voorbeeld: “Een vrouw met een verkrachtingsverleden, wilde graag fijne seks met haar nieuwe partner, maar vond dat spannend. Samen onderzochten we wat ze prettig vond en wat ze wilde. Later bespraken we dit ook met haar partner, zodat ze samen leerden praten over wensen en grenzen.”

Samenwerking met zorgprofessionals en begeleiders

Marieke merkt dat begeleiders het vaak spannend vinden om seksualiteit met cliënten te bespreken, wat begrijpelijk is. “Wij helpen hen nadenken over hoe je zo’n gesprek aangaat en op een laagdrempelige manier dit onderwerp opent.”
Volgens Karin gaat het niet alleen om het gesprek. "Het gaat ook om de opbrengst, dus wat iemand eraan heeft. Zoals beter luisteren naar je lichaam, weten wat prettig en niet prettig voelt en grenzen kunnen aangeven. We geven praktische adviezen en blijven beschikbaar voor verdere vragen.”

Onze boodschap aan zorgprofessionals en naasten

Volgens Marieke is het belangrijk om niet bang te zijn om seksualiteit bespreekbaar te maken, ook als er geen probleem is. “Voor veel mensen is het een opluchting als jij de eerste stap zet. En vind je het lastig? Vraag dan om hulp!” Ook Karin ziet dagelijks dat openheid van de omgeving richting naar cliënten het vertrouwen geeft om ook met deze vragen bij hen te komen. “Wees je bewust van je voorbeeldrol. Hoe je luistert, omgaat met de cliënt en rekening houdt met wensen en grenzen, draagt bij aan zowel hun sociale als seksuele ontwikkeling.”